چرخش دولت به سمت روسیه پس از ناامیدی از غرب؟

اما طی چند ماه گذشته و به دلیل اینکه خروجی سیاست “نزدیکی به غرب” برای ایران تنها آزاد شدن چند میلیارد دلار دارایی های جمهوری اسلامی و بسته شدن چند قرار داد کوچک اقتصادی و قول ارسال تجهیزات هواپیماهای مسافربری بوده، تیم اقتصادی-دیپلماسی دولت راه دیگری را در پیش بگیرد.

ریشه گرایش به شرق

شرایط مذاکرات تغییر کرده و امیدها گویا کمتر از همیشه شده است. این را نه فقط از کم شدن خنده های ظریف که از حرف های جدی عراقچی و متعاقب آن اظهارات تند و تیز شرمن می توان به خوبی فهمید. اکنون دامنه اختلافات به حدی بالا رفته است که شاید اوضاع شبیه به سال 2005 شود.

این یعنی بازگشت به نقطه صفر، یعنی پایان متفاوت وعده رئیس جمهور جدید ایران که می گفت می توان جنجال بر سر پرونده هسته ای ایران را یکساله از بین برد.

تمدید توافق ژنو بدون حضور بلوک شرق

وقتی در آخرین دور از مذاکرات وین لاوروف و وزیر خارجه چین ترجیح دادند به اتریش سفر نکنند، می شد به خوبی حدس زد که قرار نیست سفر بیست و چند روزه تیم مذاکره کننده به وین نتیجه‌ای داشته باشد.

این توافق نامه در حالی تمدید شد که که کشورهای تاثیر گذار شرق جهان- چین و روسیه- نسبت به آن تمایلی نشان ندادند و مذاکرات طولانی این دور بدون این کشورها برای چهار ماه و بر اساس تبادل تنها چند میلیارد دلار دیگر در ازای تعلیق فعالیت هایی که جمهوری اسلامی در دور اول توافق ژنو قول آن را به طرف غربی داده بود و همچنین تعلیق برخی از بندهای تحریم ایران توسط طرف غربی بود.

حضور روحانی و اعضای ارشد کابینه، پای قرار دادهای سنگین مالی با روسیه

از قرار معلوم طرف غربی خود را نسبت به حصول توافق در قضیه هسته ای، بی میل نشان می دهد و دیگر چندان اصراری به توافق ندارد و به گزینه شرایط بعد از عدم توافق هم فکر می کند. از این سو هم گویا حسن روحانی و تیم سیاسی و اقتصادی اش به این دور نما رسیده اند که چندان نباید محاسباتشان را به این توافق وابسته کنند.

شاید به همین دلیل است که حسن روحانی شانه به شانه ولادیمیر پوتین می شود و در اجلاس شانگهای با او به توافقات مهم می رسد و وزاریش را هم به مسکو می فرستد تا پای قرار دادهای سنگین اقتصادی و صنعتی را امضا کند.

در حالی که در هفته های ابتدایی رایزنی قرار داد بزرگ بین ایران و روسیه بود، “جک لو” وزیر خزانه داری آمریکا به «آنتون سیلیانوف» وزیر اقتصاد روسیه درمورد معامله نفتی در برابر کالا با ایران هشدار داد و تأکید کرد این اقدام احتمالی می تواند به تحریم های بیشتر آمریکا منتهی شود.

اما ایران بخش جدی تر از این قرار داد را کلید زد و در حالی که رسانه های غربی در نهایت رقم قرار بزرگ بین ایران و روسیه را 20 میلیارد دلار فرض می کردند، ولی ایران دست به قرار داد وسیع تری زد.

به گفتۀ وزیر انرژی روسیه، مجموع طرح‌های مشترک دو کشور حدود هفتاد میلیارد دلار ارزش دارد. الکساندر نواک تأکید کرد که “ایران و روسیه مایلند فصل تازه‌ای را در همکاری اقتصادی آغاز کنند”.

آنچه مهم به نظر می رسد این است که به دلیل تحریم های غرب بر ضد روسیه در موضوع اوکراین و همچنین تحریم های چند ساله اخیر همین کشورها بر ضد ایران، این توافق بزرگ می تواند فشار تحریم های غرب بر ضد این دو کشور کاهش دهد و نوعی جدید از دور زدن تحریم ها را برای ایران به ارمغان آورد.

اما مهم تر اینکه شاید دولت تدبیر و امید هم از توافق – هسته ای یا غیرهسته ای- با غرب ناامید شده است!