کد خبر: 151070 - تاریخ: شنبه، 7 اکتبر 2017 - 13:00

تلاش برای ثبت تالابی محلی /«عینک» چشم های جهان را به رشت می دوزد

تالاب محلی «عینک» که در محدوده شهر رشت قرار دارد، در انتظار پیوستن به کنوانسیون رامسر است تا رشت نیز بتواند به عنوان نخستین شهر تالابی کشور، به شبکه شهرهای تالابی دنیا بپیوندد.

به گزارش خوبان، نزدیک به یک ماه است که موضوع پیوستن شهر رشت به شبکه شهرهای تالابی جهان توسط مدیریت شهری پیگیری می شود و این در حالی است که میزان شانس این تالاب برای ثبت در کنوانسیون رامسر و شهر رشت برای پیوستن به شبکه شهرهای تالابی در رقابتی نفس گیر با سایر کاندیداها، معلوم نیست.

تالابی در محدوده شهری رشت

اول بار« جیمز فریزر» – بازرگان انگلسیی- (۱۸۳۴م) نام تالاب عینک را با عنوان «اینوک» در سفرنامه اش ثبت کرد.
ناصرالدین شاه نیز در سفرش به گیلان هوس کرد وسط دریاچه اتراق کند. وی در سفرنامه اش می نویسد: « وسط پل عینک گفتم آفتابگردان زدند. ما از پل رد شده ، به راه افتاده رفتیم آب تا سینه اسب را می گرفت. اما گل و باتلاق مطلقا وجود نداشت. » شاه قاجار سوار بر اسب، از  امتداد دریاچه آنقدر بنفشه می چیند تا به شفت و فومن می رسد و از توصیفات ناصرالدین شاه می توان فهمید که در آن زمان دریاچه عینک رشت وسعت زیادی داشته است.
اما با افزایش جمعیت، استخرهای حاشیه شهر را به مرور خشک کرده و زیر کشت بردند و استخرهای داخل محلات نیز به تدریج تبدیل به واحدهای مسکونی شد.
حالا تنها استخر باقی مانده محدوده شهر رشت تالابی است که بخاطر رشد گیاهان در برخی پهنه های آبی به شکل عینک درآمده است.  تالابی که در کف بستر، چشمه های تغذیه کننده دارد ولی با ورود آلاینده های مسکونی و نخاله های ساختمانی در طول زمان، از عمق و مساحت آن کاسته شده است.

کاهش عمق تالاب عینک

به گفته یک کارشناس محیط زیست، اکنون تالاب عینک، ۴.۵۰ دهم هکتار وسعت دارد.  و این پهنه آبی، با محیط هفت کیلومتری و طول دو کیلومتری خود، یکی از بهترین زیستگاه های طبیعی در محدوده رشت است.
لایروبی تالاب کار پرخطری است زیرا ممکن است حیات طبیعی آن را از بین ببرد و با حذف رسوبات کف بستر، امکان تخم ریزی ماهیان و همچنین زیست پرنده های تالاب نیز از بین رفته و به جای یک تالاب طبیعی تنها یک کاسه آب عمیق باقی بمانددکتر محمد دهدار- که تغییرات اکوسیستمی تالاب عینک را بررسی کرده- بهخبرنگار مهر می گوید: از فروردین  ماه سال گذشته، عمق آب تالاب عینک را هر هفته بررسی و اندازه گرفتیم  و متوجه شدیم پهنه آبی روبروی ساختمان شهرداری منطقه چهار، از ۲.۷۰ متر به ۷۰ سانتی متر کاهش پیدا کرده است.

این دکترای محیط زیست که سال گذشته طی یک تفاهم نامه آموزشی با شهرداری و دانشگاه آزاد لاهیجان، وضعیت زیست گیاهی، جانوری و پرنده های مهاجر  این تالاب را هم بررسی کرده می افزاید: اگر عمق تالاب از یک حدی کمتر شود، شاهد مرگ و میر ماهیان خواهیم بود. با این حال لایروبی تالاب نیز کار پرخطری است زیرا ممکن است حیات طبیعی تالاب را از بین ببرد و با حذف رسوبات کف بستر، امکان تخم ریزی ماهیان و همچنین زیست پرنده های تالاب نیز از بین می رود و به جای یک تالاب طبیعی مانند استخر لاهیجان تنها یک کاسه آب عمیق خواهیم داشت.

مدیر مرکز آموزش محیط زیست تالاب عینک ادامه می دهد: پایش مربوط به عمق و وسعت عینک می باید حداقل طی ۲۰سال گذشته بررسی شود تا بتوان به نتایج بهتری رسید. هرچند شهرداری به منظور احداث رصد خانه و پیست دوچرخه سورای دور عینک، بررسی هایی انجام داده ولی برای مشخص شدن تغییرات عمق حداقل ۲۰ساله، نیازمند نقشه های ماهواره ای هستیم.

دهدار که یک سال گذشته به کمک سازمان های مردم نهاد فعال در حوزه زیست محیطی برای ساکنان حریم عینک و دانش آموزان و زنان خانه دار، کلاس های آموزشی چگونگی حفظ و احیای تالاب را برگزار کرده، ادامه می دهد: حیات طبیعی تالاب را نمی توان دستکاری کرد فقط باید جلوی ورود آلاینده ها را گرفت.

وی می افزاید: خوشبختانه شهرداری منطقه هر هفته پاکسازی اطراف تالاب را به کمک سمن ها داشته و آب منطقه ای هم بخشی از آب سد سنگر را برای تغذیه عینک می فرستد و شرکت آب و فاضلاب نیز توانسته تا حدودی جلوی سرریزپس آب های خانگی را بگیرد.

دهدار به جمع آوری آفت سنبل آبی به کمک سمن ها از این تالاب نیز اشاره کرده و یادآور می شود: سال گذشته مصادف با دوم فوریه (روز جهانی تالاب ها)، همایشی برای عینک برگزار شد و با کاشت درخت در حریم تالاب و نصب تابلوهای پرنده نگری و… سعی کردیم نگاه ها را متوجه حفظ این تالاب کنیم.

شانس بالای عینک برای ثبت در کنوانسیون رامسر

این فعال محیط زیست، در ادامه به دستور العمل کنوانسیون رامسر اشاره کرده و می افزاید: سال۱۳۵۱  به پیشنهاد ایران و تلاش رئیس وقت سازمان محیط زیست کشور (دکتر اسکندر فیروز)، حفظ تالاب های بزرگ در سطح بین المللی در دستور کار قرار گرفت. سال ۲۰۱۱ این کنوانسیون پیشنهاد داد از تالاب هایی که در کنار شهر یا محدوده شهرها هستند نیز باید حفاظت کنیم و اینگونه بود که ایده شهر تالابی در کنوانسیون رامسر پس از بحث و بررسی در سال ۲۰۱۵ تصویب شد.

تالاب عینک نسبت به دیگر تالاب های گیلان شانس بیشتری برای ثبت شدن دارد. زیرا در دو سال اخیر مدیریت شهری و سمن ها در حوزه حفظ و احیای عینک اقدام های خوبی انجام داده انددهدار که نقش فعالی در تغییر نگرش مدیران شهرهای گیلان و تلاش برای ثبت دیگر تالاب های گیلان داشته، ادامه می دهد: سازمان محیط زیست کشور، به عنوان نماینده کنوانسیون رامسر در ایران متولی توزیع و جمع آوری فرم های مربوط به معرفی شهر تالابی به دبیرخانه کنوانسیون رامسر است. بنابراین به شهرها ابلاغ کرد تا ۱۱مهر نسبت به تکمیل این فرم ها اقدام کنند.

مدیر مرکز آموزش محیط زیست تالاب عینک، ضمن تقدیر از حمایت های شورا و مدیریت شهری رشت اذعان می کند:  به نظر من تالاب عینک نسبت به دیگر تالاب های گیلان شانس بیشتری برای ثبت شدن دارد. زیرا در دو سال اخیر مدیریت شهری و سمن ها در حوزه حفظ و احیای عینک اقدام های خوبی انجام داده اند.

دهدار می افزاید: در این فرم ها ۹معیار برای انتخاب شهر تالابی مشخص شده که مهمترین آن تاثیر و تاثر پهنه جمعیتی تالاب و همینطور اقدام های حفظ و احیاست.

این فعال زیست محیطی در مورد ویژگی های دیگر تالاب های شاخص ایران از جمله «ورزنه»، «هامون» و «شادگان» می افزاید: تالاب های یاد شده، نزدیک به شهر هستند ولی عینک طبق طرح تفصیلی دقیقا در محدوده شهری است. ضمن اینکه با توجه به تراکم جمعیتی در رشت از یک سو و تجمع سکونتگاه های غیر رسمی در محدوده منطقه ۴رشت –که عینک در این محدوده است- شانس انتخاب عینک را بالا می برد.

دهدار تصریح می کند: کنوانسیون رامسر در حقیقت بررسی می کند که این پهنه آبی چه تاثیری بر جمعیت حریم دارد. این تالاب با وجود آسیب هایی که در گذشته داشته، هنوز بهترین منبع تغذیه زمین های کشاورزی است و با فعالیت هیات قایقرانی و مسابقات ماهیگیری و…هنوز یک تالاب موثر بر جمعیت است. ضمن اینکه این تالاب یکی از بهترین زیستگاه های پرنده های مهاجر در فصل زمستان است.

وی در مورتکمیل فرم های شهر تالابی توضیح می دهد: دبیرخانه شهر تالابی در منطقه ۴ شهرداری رشت مستقر است و همه اداراتی که به نوعی درگیرند، می باید بخش هایی از فرم را که مربوط به اقدام های آن اداره است، پر کنند.

هرچند دهدار معتقد است هرگونه پیش جشنی برای رشت به عنوان شهرتالابی صحیح نیست، ولی اذعان دارد که در همین مدت اهمیت عینک برای مردم و مسئولان دو چندان شده و در صورت عدم انتخاب، باز عینک یک فرصت مهم گردشگری برای رشت است.

اقدامات انجام شده برای احیای عینک

مدیر طرح و پروژه تالاب عینک در شهرداری منطقه چهار رشت نیز از تشکیل کمیته محلی با عضویت دستگاه ها و نهادهای ذی نفع خبر می دهد و به خبرنگار مهر می گوید: بلافاصله پس از ابلاغ دستور العمل سازمان محیط زیست کشور،  این کمیته تشکیل شد و  دبیرخانه آن  به دلیل قرار گیری تالاب در محدوده شهری منطقه چهار، با تفویض اختیار از سوی شورا و شهردار به بنده واگذار شد.
میلاد علیپور ضمن تشریح اقدام های شهرداری به کمک سمن ها در حفظ و احیای تالاب می افزاید: ۱۵ اسفند ۱۳۹۴ به صورت نمادین اقدام به پاکسازی تالاب کردیم و در ۲۷ فروردین ۱۳۹۵  نیز اولین مرحله پاکسازی تالاب به مدت سه ماه با همکاری هشت سمن و پنج  نهاد دولتی به صورت دستی انجام و پاکسازی حدود یک هکتار از سطح تالاب عینک از گیاه مهاجم سنبل آبی مهمترین دست آوردبود.

اولین مرحله پاکسازی تالاب به مدت سه ماه با همکاری هشت سمن و پنج  نهاد دولتی به صورت دستی انجام و پاکسازی حدود یک هکتار از سطح تالاب عینک از گیاه مهاجم سنبل آبی مهمترین دست آوردبودوی به برگزاری اولین همایش نجات تالاب عینک در ۲۰خرداد سال گذشته اشاره کرده و یادآور می شود: نتیجه تلاش برای از بین بردن سنبل آبی برای مجمع تشخیص مصلحت نظام ارسال و باحساسیت ایجاد شده در سطح کشور، طرح پاکسازی تالاب عینک از سنبل آبی در شورای پدافند غیرعامل مصوب شد و توانستیم در چهار مرداد، دومین مرحله پاکسازی عینک را به مدت ۴۰ روز و با مشارکت ۲۸ نهاد و شش سمن انجام داده و در این عملیات، هشت هزار و ۲۰۰تن گیاه مهاجم سنبل آبی را از ۱۱ هکتار پهنه آبی تالاب پاکسازی کنیم.

نصب میله های U شکل در کوچه های منتهی به تالاب به منظور جلوگیری از ریختن ضایعات و نخاله، قطع ۱۶ لوله فاضلاب سرریز به تالاب، تلاش برای آزادسازی حریم عینک از بناهای نسقی، دیوارسازی حاشیه تالاب به طول تقریبی۴۲۰ متر، پاکسازی و جمع آوری گیاه آزولا و تزریق ماهیانی که از آزولا تغذیه می کنند و… از دیگر اقدام های انجام شده شهرداری بوده که علیپور متذکر می شود.
مدیر طرح و پروژه تالاب عینک، به نشست هم اندیشی مدیریت شهری و شورا به دیگر ادارت مرتبط و سمن ها اشاره نیز کرده و می افزاید:  در این جلسه مقرر شد به استناد مفاد فرم ها، هر اداره بخش مربوط به اقدام های خود را پر کرده و به دبیرخانه شهرتالابی مستقر در منطقه چهار ارجاع دهد.

وی ادامه می دهد: به عنوان نمونه از آب منطقه ای خواسته شد نسبت به تهیه و ارسال مستندات، قوانین و گزارش های موجود درباره قانون حرایم، دریچه های خروجی آب، انتقال آب از سد سنگر و طرح مدیریت منابع آب اقدام ها را گزارش دهد.

علیپور برند شدن رشت با معرفی شهرتالابی را فرصتی برای حفظ اکوتوریسم شهری با استفاده از تجربیات دیگر تالاب شهرهای جهان را متذکر می شود و تاکید می کند: با توجه به فرصت محدود برای تکمیل مندرجات این فرم، و فقدان آرشیو و بانک اطلاعات متمرکز شهری، زمان زیادی برای جمع بندی و تهیه مستندات صرف شد و با ارسال به موقع فرم تکیمل شده به سازمان محیط زیست امیدواریم رشت به عنوان شهر تالابی در کنوانسیون رامسر معرفی و از امتیازات بین المللی حفظ و نگهداری تالاب بهره مند شویم.

دریافت اعتبارات ملی برای احیای تالاب عینک

رئیس کمیسیون بهداشت و محیط زیست شورای شهر نیز، از تلاش مدیریت شهری در حفظ و احیای تالاب عینک به خبرنگار مهر می گوید: در شورای چهارم، برای حفظ پهنه های آبی رشت یعنی رودخانه ها و تالاب عینک اقدام های خوبی صورت گرفت.

فاطمه شیرزاد در مورد جایگاه تالاب عینک برای توسعه گردشگری می افزاید: این تالاب می تواند به عنوان یک مرکز گردشگری برای رشت بسیار مورد توجه قرار گیرد. و با توجه به اینکه در حریم این تالاب، شاهد تمرکز سکونت گاه های غیر رسمی هستیم، فرصت سرمایه گذاری در حریم تالاب می تواند به رشد این منطقه  کم برخوردار کمک کند.

حتی اگر عینک در دستور المعل کنوانسیون پذیرفته نشود، با توجه به تغییرات مدیریتی در سازمان محیط زیست کشور انتظار داریم تلاش مجمع نمایندگان و استاندار محترم بتوانند با دریافت اعتبارات ملی برای احیای این تالاب با رویکرد گردشگری اهتمام ورزندوی  نیز از همکاری خوب سازمان های مردم نهاد در حفظ و احیای تالاب عینک تقدیر و اذعان می کند: با نشست هایی که کمیسیون بهداشت شورا با دیگر دستگاه های خدماتی مرتبط داشت، توانستیم، نگاه مردم و مسئولان را نسبت به جایگاه تالاب تغییر دهیم.

شیرزاد با اشاره به دستور العمل جدید کنوانسیون رامسر در مور حفظ تالاب های محدوده شهری تصریح می کند: سازمان محیط زیست کشور دستور العمل شهر تالابی را برای شهرداری ها ارسال کرد و با توجه به اقدام هایی که در گذشته برای حفاظت و احیای عینک صورت گرفته، امیدواریم رشت به عنوان شهر تالابی درعرصه بین الملل معرفی شود.

وی تاکید می کند: حتی اگر عینک در دستور المعل کنوانسیون پذیرفته نشود، با توجه به تغییرات مدیریتی در سازمان محیط زیست کشور انتظار داریم تلاش مجمع نمایندگان و استاندار محترم بتوانند با دریافت اعتبارات ملی برای احیای این تالاب با رویکرد گردشگری اهتمام ورزند.

حالا از سراسر کشور، چندین تالاب به سازمان محیط زیست کشور معرفی شده و هر کدام با اقدام هایی که برای حفظ و احیا انجام داده اند، نامزد دریافت عنوان شهر تالابی هستند.
پس از ترجمه فرم های یاد شده به یکی از زبان های انگلیسی، اسپانیایی و فرانسه، سازمان محیط زیست کشور تا ۱۱آبان فرصت دارد که نامزدها را به کنوانسیون رامسر معرفی کند.

ممکن است یک نماینده از این کنوانسیون به رشت سفر و از نزدیک اقدام های حفظ و احیا را بررسی کند. حالا باید دید در یک رقابت نفس گیر جهانی شانس تالاب عینک، تا چه اندازه است و بالاخره رشت به عنوان شهرتالابی در سطح بین الملل معرفی و از حمایت های مادی و معنوی  این برند بین المللی برخوردار می شود یا خیر؟

 

منبع:مهر

انتهای پیام*/


مطالب مرتبط:
نظرات بینندگان

نظری ثبت نشده است

  ارسال دیدگاه

  توجه نمایید
  • در زمینه‌ی انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
  • لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
  • «خوبان خبر» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
  • خوبان خبر از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
  • نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
  • تنها خالی نماندن متن دیدگاه الزامی است.
  • telegram khoobankhabar

    telegram khoobankhabaradvads