نقش ماهواره ها و رسانه ملی در ترویج فرهنگ تجرد

به گزارش خوبان به نقل از بی باک، چندی پیش کمسیون اجتماعی مجلس در کارگروه تنظیم جمعیت و حمایت از خانواده طرحی هایی را تصویب کرد که تاهل را پیش شرط استخدام در آموزش و پرورش دانست که اعتراض برخی از کارشناسان و فارغ التحصیلان را به همراه داشت. بر اساس مصوبه دیگری در راستای افزایش جمعیت و ترغیب به ازدواج از سوی دست‌اندرکاران و تصمیم‌گیرندگان، اخذ گذرنامه برای زنان مجرد تا 40 سالگی منوط به اجازه از ولی قهری می‌شود؛ آیا حقیقتا این چنین مصوباتی باعت افزایش ازدواج و موالید خواهد شد؟ آیا در تصویب چنین طرح هایی با کارشناسان علوم اجتماعی و یا نخبگان حوزه و دانشگاه مرتبط با این زمینه مشورت شده است؟ این چنین مصوباتی بعد از اجرایی شدن تا چه حد ما را به اهدافمان خواهد رساند؟ اصلا در جامعه آماری دختران مجرد چه درصدی از آنها خواهان خروج از کشور است و یا چه تعداد از مجردین کشور خواهان استخدام در آموزش وپرورش هستند؟
خبرنگار سرویس سبک زندگی بی باک، برای رسیدن به پاسخ این سوالات خبرنگار ” بی با ک ” گفتگویی با دکتر محمد ولی علیی، دکترای جامعه شناسی از دانشگاه تربیت مدرس و از اساتید دانشگاه داشته است که در ادامه تقدیم می گردد.

دکتر علیی در این زمینه اظهار داشت: مسئله کاهش ازدواج و موالید قضیه چند وجهی است این مصوبات می تواند مقدارکمی  این موضوع را سامان دهد و یا احیانا تاثیر بگذارد ولی اثر اساسی بر عدم ازدواج و بعد از آن کاهش تعداد فرزندآوری که امروز در جامعه ما اتفاق افتاده است را نمی تواند داشته باشد.

وی افزود: قطعا افزایش موالید با تصویب چنین قوانینی حل نمی شود ما اگر روی متغیرهای اثر گذار بر افزایش موالید کار کنیم می تواند وضعیت رشد جمعیت و یا کاهش موالید در ایران را بهبود دهد.

این استاد جامعه شناسی در ادامه اظهار داشت: به طور مثال سریال های که  در طول این دو دهه گذشته از صدا و سیما پخش می شود نه تنها مشوق هایی برای  خانواده نبوده ، بلکه به شدت در جهت تهدید موالید پیش رفته است.

به گفته دکتر علیی؛ در تمام سریالها اکثر افرا مجرد اند و یا حداکثر یک فرزند دارند و اثری از حضور تعداد فرزندان بالا در خانواده نیست. همه این موارد در قالب یک پروسه دو دهه ای اثر گذاشته است که امروز موالید کاهش یافته است.

وی در ادامه راهکارهای افزلیش ازدواج و موالید را این طور مطرح کرد: ابتدا باید از برنامه های فرهنگی شروع کرد سپس مشوق های معنی دار را تقویت کرد نه با این گونه مصوبات تهدیدی، مگر چه تعداد خواهان استخدام در آموزش و پرورش و خروج از کشور هستند؟ تعداد اینها به لحاظ درصد جمعیتی که در معرض پدیده ازدواج و موالید هستند بسیار ناچیز است. لذا به عقیده من با این برنامه ها و مسائل رشد جمعیت ایران بهبود نمی یابد.

این استاد دانشگاه همچنین تصریح کرد: ما پیشنهاد می دهیم که با اعضای کمسیون ارتباط مشورتی داشته باشیم اما تا این لحظه اعضای کمسیون های مربوطه مجلس رابطه محدودی با کارشناسان در این زمینه دارند و نظرات مشورتی و رایزنی های علمی تا حالا اتفاق نیافتاده است.

دکتر علیی عنوان کرد: خیلی از مسائلی که در جامعه منجر به افزایش موالید می شود با فاکتورهای دوازده گانه است که اگر آنها را لحاظ کنیم این اثر گذار خواهد بود، همانطور که دو سه دهه طول کشیده یعنی از سال 63 به بعد موالید در ایران رو به کاهش رفته است و امروز زیر سطح جانشینی و جایگزینی قرار گرفته است یعنی جمعیت امروز ایران قادر نیست تا همین جمعیت را در یک نسل بعدی داشته باشد  که به لحاظ جمعیت شناسی بین 27 و 33 سال محسوب می شود. همانطور که دو سه دهه طول کشیده که جمعیت کاهش پیدا کند دو سه دهه هم طول می کشد که فرهنگ موالید را باز سازی کنیم.

وی در ادامه به وضعیت رشد جمعیت در کشورهای اتحادیه اشاره ای کرد و گفت: در کشورهای عضور  اتحادیه اروپا تنها سه کشور رشد مثبت جمعیت دارند نه اینکه رشد بالایی دارد حداقل اینکه رشد جمعیت شان منفی نیست. سه کشور رشد جمعیت شان صفر است و 21 کشور رشد جمعیت شان زیر سطح جایگزینی یعنی منفی است. لذا آنها هم نتوانستند برای رشد جمعیت کاری کنند البته سیاست آنها از لحاظ اقتصادی با ایران منافات دارد. در ایران هم یکی دو دهه زمان نیاز دارد که رفتار فرهنگی ازدواج و باروری را بین خانواده های ایرانی باز سازی کنیم.

ایشان در ادامه باز به نقش رسانه ها در این زمینه پرداخت و بیان کرد: رسانه های جمعی مشخصا رسانه های بیگانه فرهنگ تجرد را تشویق و تبلیغ می کنند و برنامه های فرهنگی باید به گونه ای باشد که نقش رسانه های بیگانه را خنثی کند.

وی نقش ماهواره ها را بسیار موثر دانست و گفت: امروزه بحث فرهنگ سازی بویژه رفتار عمومی به شدت تحت تاثیر برنامه های ماهواره ای است.

علیی همچنین اظهار داشت: در جامعه روستایی امروز ما هم که خانم ها شاغل نیستند و در آمدی ندارند به 2یا3 فرزند بیشتر رضایت نمی دهند و علت آن هم این است که رفتار باروری و فرهنگ ایجاد شده در شهرهای بزرگ بر روی خانواده های غیر شهری و محیط های سنتی و کوچک اثر گذاشته است. گرچه آنها نقش ماهواره ها و رسانه ها را نمی بینند اما رفتار اجتماعی باروری را که در ایران می بینند آنها را هم تحت تاثیر قرار می دهد.

وی در رد این نظریه که مشکلات اقتصادی باعث کاهش ازدواج و موالید است، گفت: بعضی مسائل اجتماعی یک سری متغیرهای ظاهری دارند که  آنها به عنوان متغیر نمی تواند مطرح باشد. قطعا امروز وضع اقتصادی و رفاه مردم نسبت به گذشته بهتر است اما در گذشته میزان باروری بیشتر بوده است. متاسفانه برخی کارشناسان عوامل اصلی کاهش جمعیت مثل فرهنگ تجرد را نمی بینند اما وضع اقتصادی را می بینند.

این کارشناس مسائل اجتماعی در تبیین این موضوع گفت: اگر بررسی دقیقی در بین خانواده های طبقات بالای جامعه و پایین جامعه داشته باشیم، متوجه خواهیم شد که باروری طبقات پایین بیشتر است در صورتی که وضع اقتصادی پایین تری دارند پس اگر وضع اقتصادی تاثیر زیادی داشت باید قضیه عکس می شد یعنی باروری و ازدواج طبقات بالا بیشتر از طبقات پایین بود. بخاطر همین نقش اقتصاد در جامعه به معنایی که مردم و عوام مطرح می کنند، درست نیست و آنچه که تغییر یافته فرهنگ ازدوج و باروری است و مشکل اقتصاد بعد از ازدواج مطرح می شود و آنچه  مطرح است اینکه درصد ازدواج کاهش و درصد طلاق افزایش یافته است.

انتهای پیام/س.د